الکل از جمله نوشیدنی‌های اعتیاد آور است. عادت‌های نادرست و غلط و عدم آگاهی فرد از عوارض مصرف این ماده، باعث می‌شود اغلب مصرف کنندگان به آن معتاد شوند. این نوشیدنی اعتیادزا، شاید یکی از سهل الوصول‌ترین مواد سرخوش کننده و در عین حال اعتیاد آور باشد که در دسترس جوانان قرار دارد. استفاده بیش از حد از الکل، منجر به بروز برخی بیماری‌های خطرناک در مصرف کنندگان می‌شود. ناتوانی‌های جنسی، عدم تعادل رفتاری و تار شدن بینایی از علائم و عوارض مصرف و اعتیاد به الکل است. مهم‌ترین عوارض آن متوجه مغز می‌شود.
الکل و الکلیسم چیست؟
الکل یک ماده روان گردان است و با تغییراتی که در فرد ایجاد می‌کند، عوارضی بر زندگی او برجا می‌گذارد. نوشیدنی‌های الکلی دارای مقدار قابل توجهی اتانول هستند. این نوشیدنی‌ها، از جمله مخدرهای مایع هستند که بسیار قوی و بالقوه عمل می‌کنند. مصرف آن در بسیاری از کشورهای جهان رایج است. الکل که به صورت مایع مصرف و از طریق گوارش بدن جذب می‌شود، می‌تواند بر عملکردهای حیاتی بدن و همچنین هوشیاری فرد تأثیر سوء بگذارد. الکلیسم نام علمی اعتیاد به الکل است.
نوشیدنی‌های الکلی به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
- آبجوها که از تخمیر جو به دست می‌آیند.
- شراب ها که از تخمیر انگور به وجود می‌آیند.
- نوشیدنی های تقطیری که از تخمیر غلات و میوه ها به وجود می‌آیند.
الکلیسم امروزه یکی از شایع‌ترین انواع اعتیاد است که سلامت جسم و روان نوجوانان و جوانان کم سن و سال را تهدید می‌کند. بسیار ساده انگارانه است که تصور کنیم مصرف الکل باعث بروز اعتیاد نمی‌شود و یا ترک و درمان این نوع اعتیاد نسبت به سایر مواد مخدر راحت‌تر است! الکل در ایجاد وابستگی های روحی و روانی بسیار موثرتر از سایر مواد مخدر و اعتیاد آور عمل می‌کند. الکلیسم زمانی رخ می‌دهد که فرد با مصرف پی در پی الکل، دیگر نتواند در برابر تمایلات شدید و وسوسه‌های مصرف مقاومت کند. در این برهه حساس، بدن در برابر مقادیر اندک و معمول، مقاومت نشان می‌دهد. همین امر باعث می‌شود فرد برای کسب لذت‌های پیشین مجبور شود مقدار مصرف خود را روز به روز افزایش دهد. بدین معنا که روز به روز بیشتر در منجلاب اعتیاد غرق می‌شود!
وابستگی به الکل در دو حالت فیزیکی و روانی رخ می‌دهد. زمانی که الکل خون مصرف کننده افت پیدا می‌کند، فرد با علائم فیزیکی نظیر تعریق بیش از حد، لرزش و حالت تهوع روبرو می شود.
مطلب پیشنهادی: ترک گل| و راه های موثر برای سم زدایی
زمانی هم که فرد حس کند بدون نوشیدن آن نمی‌تواند احساس آرامش و لذت داشته باشد، علائم روحی و روانی پدیدار می‌شوند.
علائم اعتیاد به الکل
همواره به خاطر داشته باشید که نباید قدرت اعتیاد آوری الکل را دست کم گرفت. این نوع اعتیاد می تواند به صورت جدی سلامت روح و جسم شما را تهدید کند. اعتیاد به الکل با بروز برخی علائم قابل شناسایی است. عموم افرادی که به الکلیسم دچار می شوند، برخی علائم فیزیکی، رفتاری و روحی و روانی از خود نشان می دهند که از اعتیاد آنان پرده بر می دارد. اگر به اعتیاد یکی از عزیزان خود شک دارید، بهتر است زنجیره علائم اعتیاد را دنبال کنید تا آن را به موقع شناسایی کنید. نشانه های اعتیاد به الکل را می توان در موارد زیر خلاصه نمود.
متانول ماده‌ای سمی است و از طریق پوست، تنفس و خوردن باعث ایجاد مسمومیت می‌شود. خاصیت ضد عفونی و ضد میکروبی آن خیلی کم است و در بین الکل‌ها از همه ضعیف‌تر است. با این حال، نوشیدن آن می‌واند باعث کوری و حتی مرگ شود. این الکل به هیچ عنوان مصرف خوراکی ندارد و نباید به هیچ عنوان برای ضد عفونی کردن دست‌ها استفاده شود.
علائم ظاهری اعتیاد به الکل
الکل بلافاصله پس از مصرف، علائم و تأثیرات ظاهری خود را نمایان می کند. فرد مصرف کننده سرخوش و شادمان می شود و از قید و بند های شخصی و عرفی خارج می گردد. اگر در حین رانندگی باشد، به احتمال بیشتری تصادف می کند و اگر در یک مهمانی حضور داشته باشد، تعادل در حرف زدن، انجام حرکات ساده و معاشرت را از دست خواهد داد. در کنار این علائم که اغلب در اثر اختلال در عملکرد مغز رخ می دهد، بروز برخی علائم جسمانی دور از ذهن نخواهد بود.
- تشدید حس خواب آلودگی و افسردگی
- ناتوانی‌های جنسی
- اختلال در عملکردهای عادی زندگی
- اضطراب و تعریق زیاد پس از قطع مصرف تا زمانی که فرد مجدداً مصرف کند.
- تحمل مصرف زیاد بدون ظاهر شدن مسمومیت
- اختلال در حافظه و یادآوری مناسبت های خاص زندگی
- سوء هاضمه و بی اشتهایی
- ورود به مراحل پیچیده و غیر قابل کنترل در مصرف
- از آنجایی که الکل جزو مواد کند کننده است، تمام حرکات معمول و طبیعی فرد کند پیش می رود. مثل کاهش سرعت پردازش در مغز و در پی آن کند شدن عکس العمل فرد نسبت به موضوعات مختلف
- تکلم بریده بریده و سخت راه رفتن
- خارش شدید در بدن به علت رسوب املاح صفراوی زیر پوست
- مصرف در زمان های غیر معمول
مطلب پیشنهادی: ترک متادون و کم کردن بی خوابی های ناشی از ترک متادون
علائم رفتاری و روانی
از آنجایی که معتادین به الکل تنها یک هدف را در زندگی دنبال می کنند، آن هم تأمین و مصرف الکل است، تمام جنبه های زندگی آنان معلول و ناقص می ماند. آن ها عملکرد مطلوب خود را در زمینه های تحصیلی و شغلی از دست می دهند. از محیط های دوستانه طرد شده و تنها می‌ماند. روابط احساسی و جنسی آنان ها مختل شده و متوقف می‌گردد و دیگر علایق و تفریحات پیشین خود را دنبال نمی کنند. سایر علائم رفتاری شامل موارد زیر می شود:
- بی اهمیت شدن به ظاهر و بهداشت شخصی
- عدم تمرکز در حواس و انجام کارهای عدی
- عدم تعادل رفتاری
- پرخاشگری و گوشه گیری به طرزی که موجب آزار و اذیت دیگران می شود.
عوارض اعتیاد به الکل چیست؟
با توجه به علائم مصرف الکل، می توان نتیجه گرفت وابستگی به الکل می تواند عوارض و پیامد های منفی جسمانی و روانی ایجاد کند. برخی از این عوارض به صورت کوتاه مدت سلامت جسم و روان را تهدید می کنند و برخی دیگر در طولانی مدت رخ می دهند. شدت عوارض و اختلالاتی که مصرف الکل به جای می گذارد، بسته به میزان مصرف فرد معتاد، متفاوت خواهد بود. اما در هر صورت بروز این عوارض حتمی خواهد بود و اعتیاد به الکل هیچگاه بی خطر و بی اثر نخواهد بود.
عوارض الکلیسم در مصارف کوتاه مدت
- از دست رفتن قدرت کنترل و مدیریت هیجانات
- از دست رفتن حریم های شخصی و چارچوب های اجتماعی
- بالا رفتن دمای بدن
- تشدید ترشح اسید معده
- ناهماهنگ شدن حرکات عادی در اثر تأثیر الکل بر ناحیه مخچه مغز
- کند شدن واکنش نسبت به محرک های محیطی
- از دست رفتن تمرکز و ناتوانی در انجام حرکات دقیق و ظریف
- تار شدن بینایی
- از دست رفتن پیوستگی گفتار و تفکرات
- ایجاد حس خشم و پرخاش
- سر درد و تهوع
- اختلال حافظه
- کم تحرکی اسپرم در مردان
عوارض مصرف طولانی مدت الکل
در مقایسه با عوارض کوتاه مدت، عوارض اعتیاد در بلند مدت بسیار جدی و قابل توجه است. الکل در دراز مدت، بیماری‌های مزمن و خطرناکی را به همراه می آورد که می تواند فرد را به دام مرگ بکشاند.
آثار و عوارض الکل بر کبد چیست؟
کبد به واسطه نقش مهم و حیاتی که در بدن انسان دارد، یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین اعضای بدن به شمار می‌رود. این عضو با پاکسازی مواد مضر و تجزیه و دفع آنان، از بروز سایر بیماری ها جلوگیری می‌کند. متأسفانه اعتیاد به الکل، آثار مخربی بر روی این اندام ایجاد می کند و عملکرد مطلوب و مفید آن را از بین می‌برد.
هپاتیت الکلی از شایع‌ترین بیماری‌هایی است که بر اثر الکلیسم، به وجود می آید. آثار مخرب هپاتیت الکلی نیز بر کبد است. این بیماری با نشانه هایی همچون دردهای غیر معمول و بی‌سابقه در ناحیه شکم، تب و یرقان شناخته می‌شود. اگرچه این بیماری خطرناک و کشنده است، اما ترک الکل می تواند منجر به بهبودی آن شود.
سیروز کبدی نیز از دیگر بیماری‌هایی است که مصرف الکل در طولانی مدت به جای می‌گذارد. در این حالت، کبد ملتهب شده و یک زخم بر روی آن ایجاد می‌شود. این زخم می‌تواند به مرور کبد را از بین ببرد. این بیماری برگشت‌ناپذیر است و جز پیوند کبد، درمانی ندارد. اما اگر شخص، به موقع نسبت به ترک الکل اقدام کند، شانسی برای بهبود و زنده ماندن خواهد داشت.
تأثیر نوشیدن الکل بر قلب
اعتیاد به الکل، خطر ابتلا به بیماری های قلبی، فشار خون و سکته های قلبی را افزایش می‌دهد. نوشیدن متعادل الکل فواید برای قلب دارد اما مضرات آن بر فوایدش حاکم است!
آثار و عوارض مصرف الکل بر مغز
در کنار آثار زیان‌باری که الکل بر سایر اندام‌های بدن به جای می‌گذارد، مهم‌ترین عوارض آن متوجه مغز می‌شود. این ماده اعتیاد آور ارتباط درست و سازنده میان مغز و بدن را مختل می کند. الکل با تأثیر بر انتقال دهنده‌های عصبی در مغز، فعالیت آن را کند کرده و توان یادگیری و کنترل حرکات عادی را به مخاطره می‌اندازد. علاوه بر این، انتقال اطلاعات به بخش حافظه را نیز متوقف می کند. بر همین اساس است که عموم مصرف کنندگان، با اختلال در حافظه بلند مدت و عدم تمرکز روبرو می‌شوند.
زمانی که سطح الکل در خون مصرف کننده به میزان 0.08 می‌رسد، فرد مست می‌شود. در این حالت، او محدودیت‌های اجتماعی و شخصی خود را زیر پا می‌گذارد! برای مثال اگر کم حرف و آرام بوده، پر حرف و مهاجم می‌شود. اگر مقدار مصرف به 0.5 درصد برسد، فرد بیهوش شده و تعادل عصبی وی کاملاً دچار اختلال می‌شود. از جمله آسیب‌های دائمی مغز می‌توان به بیماری سندروم ورنیکه-کورساکوف اشاره نمود که حافظه فرد را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سرطان و التهاب لوزالمعده از عوارض مصرف الکل
اعتیاد به الکل، زمینه‌ساز بروز بیماری‌هایی همچون سرطان مری، روده، سینه، دهان، گلو و حنجره می‌شود. همچنین به لوزالمعده که نقش مؤثری در کنترل ترشح انسولین دارد، آسیب می‌زند. بیماری پانکریت که آن نیز ناشی از الکلیسم است، در موارد حاد و مزمن منجر به کاهش وزن، درد های کشنده و اسهال شدید می‌شود.
دلیل گرایش جوانان به الکل چیست؟
اساساً اعتیاد به الکل ریشه در خانواده و محیط افراد دارد. علاقه و تمایل نوجوانان و جوانانی که خانواده‌هایشان نگرش مثبتی به نوشیدن این مایع دارند، بیشتر است. اما در یک نگاه کلی، می‌توان گفت وابستگی به آن، تنها در اثر یک عامل رخ نمی‌دهد. الکلیسم به واسطه مجموعه‌ای از عوامل تأثیر گذار و محرک رخ می‌دهد:
- فرار از مشکلات زندگی.
- قرار گیری در موقعیت های استرس‌زا، مانند از دست دادن عزیزان و یا از دست دادن شغل و سرمایه.
- وجود برخی اختلالات روحی نظیر افسردگی و یا اضطراب.
- اختلالات مربوط به خواب.
- تبلیغات گسترده و فریبنده در مورد مشروبات الکلی.
- مشکلات و اختلالات جنسی.
- در دسترس بودن الکل.
حرف آخر:
الکل با تخریب سیستم اعصاب و مغز، مشکلات بسیاری در بهداشت روانی و جسمانی فرد ایجاد می‌کند. خوشبختانه الکلیسم درمان‌پذیر است و روش‌های درمان اعتیاد به الکل وجود دارد. برخی در قدم اول، از روش‌های ترک الکل در منزل استفاده می کنند. اما می‌توانید با مراجعه به کلینیک‌های تخصصی، از روش سم‌زدایی استفاده کنید. در هر دو حالت تعامل و مشورت با یک مشاوره ترک اعتیاد مسیر درمان بدون بازگشت را هموارتر می‌سازد. بهتر است مسیر درمان و بهبودی را به تنهایی طی نکنید و در این راه از یک راهنمای دلسوز کمک بگیرید.
