تجویز داروهای بیزار کننده نسبت به مصرف الکل، سمزدایی و راهکارهایی در طب سنتی، از روشهای درمان اعتیاد به الکل هستند. در روند درمان ناامید نشوید. اعتیاد به مصرف الکل، مغز را بیمار میکند. مصرف طولانی مدت این ماده، موجب بروز برخی بیماریهای روحی و جسمی نیز میشود. این امر، فرآیند درمان و بهبودی را سخت و دشوار میسازد. اما نباید ناامید شد. چرا که غلبه بر آن غیر ممکن نیست.
مشروبات الکلی از نظر میزان و دفعات مصرف، نسبت به سایر مواد اعتیاد آور بیشتر مورد مصرف قرار دارد. چرا که یکی از در دسترس ترین مواد اعتیاد آور و روانگردان است که با تغییر هوشیاری فرد، موجب ایجاد لذت در او میشود.برای افرادی که تاکنون مشروبات الکلی مصرف نکردهاند، اینطور به نظر میرسد که با متوقف نمودن مصرف، فرد موفق به درمان اعتیاد به الکل می شود و اعتیاد او به پایان میرسد. ای کاش که اینطور بود!
اعتیاد به الکل چگونه است؟
شاید بر اساس آنچه که در فیلمهای سینمایی خارجی دیدهاید، تصور کنید که مصرف مشروبات الکلی، نمیتواند چندان آسیبی را متوجه شما و یا فرزندانتان کند. حال آنکه این ماده بسیار قدرتمند و تأثیرگذار است؛ نه تنها بر ذهن و روان، بلکه بر جسم فرد مصرف کننده نیز آثار سوء به جای میگذارد. اغلب افرادی که توان ترک را از دست میدهند، به اختلالاتی نظیر افسردگی و اضطراب نیز دچار میشوند. آنها به مرور پرخاشگر شده و توانایی مقابله با مشکلات زندگی را از دست میدهند.
با توجه به سن، وزن، جنسیت، میزان مصرف و وضعیت سلامت افراد، اعتیاد به الکل در افراد مختلف اثرات متغیری میگذارد. همین عوامل میتواند اثرات ناشی از اعتیاد به الکل و عوارض نامطلوب آن را تشدید نماید. این نوع عوارض بیش از آنکه تحت تأثیر مصرف مداوم باشند، از میزان مصرف در هر نوبت نشأت میگیرند. از این رو، میتوان گفت، ممکن است فرد مصرف کننده به صورت تفریحی اقدام به نوشیدن مشروبات الکلی کند. اما در هر نوبت مصرف، میزان بسیار بالایی از آن را بنوشد که همین موضوع نیز منجر به بروز اعتیاد می شود. در اغلب مواقع این افراد نسبت به افرادی که الکل را در دفعات متعدد و به میزان کم مصرف می کنند، در خطر بیشتری قرار دارند.
راههای درمان اعتیاد به الکل
از آنجا که عوارض اعتیاد به الکل بسیار جدی و آسیبزا است، ترک این ماده روانگردان از اهمیت ویژهای برخوردار است. آسیبهای فیزیکی و جسمانی مانند نابینایی، کما و مرگ، در کنار آسیبهای روانی همچون توهم، زوال عقل و اختلال حافظه سلامتی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد. همۀ این اختلالات به آثار منفی اجتماعی مانند فحشا، درگیری، جراحت و قتل منجر خواهد شد. آنچه که موجب کندی روند درمان میشود، وجود اختلالات روحی و تمایلات شدید مصرف کننده، به نوشیدن مشروبات است. تمایلاتی که اغلب با گذر زمان در فرد نهادینه شده و توان ترک و مبارزه را از او میگیرد. ترک الکل به صورت خودسرانه نیز بسیار خطرناک است. این موضوع میتواند با ایجاد آسیبهایی نظیر تشنج و کما، سلامت معتاد را به شدت به خطر بیندازد و حتی او را به کام مرگ بکشاند.
قدم اول
آغاز درمان اعتیاد به مشروبات الکلی مستلزم اراده و انگیزه کافی فرد مصرف کننده است. اگر به عنوان یکی از اعضای خانواده فرد معتاد این مطلب را میخواندید، بهتر است بدانید که نقش شما در میزان موفقیت درمان بسیار چشمگیر و حائز اهمیت است. میزان انگیزه فرد معتاد را جهت بهبودی به حدأکثر خود برسانید تا بتوان فرآیند درمان را آغاز نمود. ترک اعتیادهای کهنه و قدیمی نیاز جدی به مراجعه به کلینیکهای درمانی و تخصصی دارد. در کنار این، فرد معتاد میبایست تحت نظر یک مشاور و روانشناس قرار بگیرد. این کمک می کند تا در کنار ترک جسمانی، وابستگی های روحی و روانی نیز به مرور کمرنگ شود.
سه گام مهم برای درمان اعتیاد به الکل وجود دارد:
- مداخله
- سم زدایی تدریجی و ترک اعتیاد با روش های مختلف
- توانبخشی فرد و جلوگیری از بازگشت به اعتیاد
ممکن است بیمار شما در کنار اعتیاد خود، از سایر بیماریهای روحی و روانی همچون افسردگی و یا مشکلات مربوط به کبد رنج میبرد. در این صورت، بهتر است پیش از شروع فرآیند ترک، در جهت رفع و بهبودی این بیماریها قدم بردارید. ترک اعتیاد به روش ماتریکس می تواند به درمان جنبه روحی و روانی کمک کند.
چه عواملی در درمان و ترک اعتیاد به الکل مؤثرند؟
همانطور که گفته شد، نقش خانواده در طول مسیر درمان بسیار پر رنگ است. اما پیش از آن، پذیرش و قبول واقعیت از سوی مصرف کننده حائز اهمیت است. لازم است که فرد مصرف کننده بپذیرد به الکل معتاد شده و با این اعتیاد سلامتی خود و اطرافیان را به مخاطره انداخته است. پس حالا وقت درمان و ترک اوست. این مرحله مهمترین گام در فرآیند بهبود و ترک است. سایر عوامل تأثیر گذار عبارت اند از:
1- طول مدت اعتیاد
هر چه سابقه وابستگی به الکل کمتر باشد، ترک آن نیز راحت و بدون دردسر خواهد بود. اما اگر مدت زمان طولانی مصرف کننده باشید هم کنار گذاشتن آن غیر ممکن نخواهد بود. تقویت بدن بعد از ترک اعتیاد، در پروسۀ درمان بسیار مؤثر است.
2- میزان حمایت و همدلی خانواده و دوستان
بهتر است خانواده فرد الکلی، علاوه بر اینکه مهارتهای لازم را برای برخورد با یک الکلیسم آموزش ببینند، سطح حمایت و پشتبانی خود را بالاتر ببرند. در طول مسیر درمان و پس از آن، فرد را از سایه حمایت خود خارج نکنید.
3- میزان همت و انگیزه فرد معتاد
تلاشهای ناموفق در ترک اعتیاد به الکل، عمدتاً ناشی عدم اراده قلبی فرد مصرف کننده است. تعامل با یک مشاور میتواند بسیار کمک کننده باشد. یک راهکار درمان این است که بیمار را در معرض مصاحبههای انگیزشی قرار دهید و میزان انگیزه او را تقویت کنید.
بهترین روشهای ترک اعتیاد به الکل
روشهای مختلفی برای درمان اعتیاد به الکل وجود دارد که میتوان از آنها در تناسب با شرایط جسمی و روحی فرد، استفاده نمود.
1- سم زدایی
ترک اعتیاد به روش سم زدایی، اولین قدم در جهت بهبود و درمان اعتیاد است. فرد با قطع مصرف الکل به شکل برنامهریزی شده و تحت نظر پزشک متخصص، به صورت تدریجی موفق به ترک خواهد شد. اما سم زدایی همیشه مساوی درمان و ترک اعتیاد نیست. بیمار برای کنترل وسوسههای مصرف و عدم بازگشت به آن نیاز به مراقبت و توانبخشی نیز خواهد داشت. برنامه سم زدایی مطابق با شرایط جسمی و مقدار مصرف تدوین میشود و به طور معمول یک هفته زمان میبرد. قطع مصرف، مسلماً با ایجاد عوارضی آزاردهنده سخت و و دشوار خواهد بود. اما نگران نباشید؛ پزشک متخصص با تجویز داروهای لازم، سندروم ناشی از ترک را کنترل خواهد نمود.
2- درمان اعتیاد به الکل در طب سنتی
طب سنتی با ارائه برخی روشهای مؤثر و قدیمی، برای کمک به درمان مناسب است. این روش درمان در کشور چین به عنوان یک برنامۀ مؤثر جهت پیشگیری از اعتیاد به الکل و همچنین جلوگیری از حاد شدن اعتیاد شناخته میشود. علاوه بر این، طب سوزنی نیز در کاهش اضطراب و افسردگی ناشی از این اعتیاد مؤثر است.
3- درمان از طریق اصلاح رفتارهای جمعی
اغلب الکلیها، نقطه آغاز مصرف خود را یک دورهمی دوستانه معرفی میکنند. این افراد عنوان می کنند که از روی کنجکاوی و کسب لذت و یا مورد توجه قرار گرفتن در جمع، اقدام به نوشیدن الکل نمودهاند. در ادامه با تشدید مصرف و تکرار آن، گرفتار الکلیسم شده اند. در حالی که اگر مهارت نه گفتن و مکانیسم مقابله با پیشنهادات منفی را آموخته بودند، هیچ گاه معتاد نمیشدند و یا دوباره پس از ترک، به اعتیاد خود باز نمیگشتند. واضح است که آموختن این مهارتها از طریق یک مشاوره اعتیاد، به توانبخشی و عدم بازگشت به اعتیاد کمک شایانی خواهد کرد.
5- ترک از طریق مشاوره های روان درمانی
همانطور که که گفته شد اعتیاد به الکل یک بیماری مغزی است که ابعاد روحی و روانی را بیش از ابعاد جسمانی درگیر میکند. از این رو شرکت در جلسات روان درمانی، بسیار حائز اهمیت خواهد بود. در قدم اول لازم است علت اعتیاد و مشکلاتی که منجر به گرایش فرد به الکل شده اند کشف شود. تا بتوان با تعامل بیشتر با بیمار در جهت کاهش مشکلات و برطرف نمودن علل اعتیاد قدم برداشت. بیمار در طول جلسات نگرش و دیدگاه خود را به الکلیسم تغییر داده و برای یک شروع مثبت و سازنده آماده میشود. فرد معتاد مهارتهای لازم را برای مقابله با محرکهای بیرونی و وسوسه های مصرف آموزش میبییند و همچنین می تواند مراحل درمان را با حوصله و انگیزه بیشتری دنبال کند. تا یک ترک موفق و بدون بازگشت را تجربه کند.
6- ترک از طریق مصرف داروهای بیزار کننده
در اغلب مراکز درمانی، در کنار متدهای علمی و روشهای نوین، از داروهایی برای ایجاد بیزاری از الکل استفاده میشود. این داروها نسبت به الکل حساس هستند و اگر فرد دوباره به مصرف بازگردد، علائمی ناخوشایند نظیر استفراغ، سردرد شدید و تهوع را تجربه میکند. در این روش، مغز به نوعی شرطی میشود و در نتیجه آن از مصرف الکل دوری میکند. دیسولفیرام، آکامپروسات و نالترکسون از جمله این داروها هستند. اگرچه این دو دارو باعث کاهش میل جنسی میشوند، اما در مرحله ترک و درمان مفید خواهند بود. شرط استفاده از این نوع داروها تجویز و نسخه پزشک متخصص است.
7- بهبود از طریق ورزش
ورزش نیز از جمله راهکارهایی است که می تواند در کاهش آثار بلند مدت الکلیسم یاریگر شما باشد. تمرینات منظم نرمشی، یوگا و مدیتیشن عملکرد مغز را بهبود داده و آسیبهای آن را ترمیم میکند. همچنین خلق و خو و افسردگی بعد از ترک را کاهش میدهد و میل به مصرف را از بین میبرد. توصیه میشود در طول فرآیند ترک الکل، با انجام این نوع ورزشها به توانبخشی و آرامش روح و ذهن خود کمک کنید.
گیاهان دارویی برای کمک به درمان
استفاده از گیاهان دارویی برای کمک به درمان و ترک الکل در منزل، در کنار سایر روشهای علمی، بسیار مؤثر و مفید واقع میشود. این روش درمانی با ایجاد انزجار از مصرف، موجب پاکسازی بدن و سم زدایی نیز میگردد. اگرچه یک گیاه خاص برای درمان صد در صد الکلیسم وجود ندارد اما خوردن برخی خوراکی ها در این زمان موثر خواهد بود.
1- گیاه قاصدک
این گیاه علاوه بر کنترل علائم ترک، از اثرات منفی اعتیاد به الکل نیز می کاهد. قاصدک می تواند به رشد دوباره بافت های کبد که در طول اعتیاد به الکل آسیب دیده اند کمک کند. همچنین تولید صفرا را بیشتر کرده و جریان آن را تحریک کند.
2- روغن نارگیل
این روغن گیاهی سرشار از آنتی اکسیدان است و به شکل موثری به تغذیه و بهبود عملکرد مغز که در طول اعتیاد آسیب دیده، کمک می کند. همچنین این روغن باعث کاهش میل به مصرف الکل میشود. کافیست در طول روز چند قاشق غذاخوری از روغن نارگیل را به همراه نوشیدنی های گرم و یا غذا میل کنید.
کودوز، کدو تلخ، کرفس و خرما نیز از جمله خوراکیهایی هستند که در کنترل علائم ناشی از ترک و راحتتر شدن مسیر درمان کمک می کنند.
جمع بندی
درمان اعتیاد به مشروبات الکلی، اگرچه گاهی سخت و دشوار به نظر میرسد، اما غیر ممکن نیست. اگر از یک برنامه فشرده و هدفمند جهت درمان خود بهرهمند شوید، به طور یقین در این راه پیروز خواهید شد. اراده کنید تا یاد بگیرید چگونه بدون مصرف این مشروبات زندگی کنید و در عین حال شاد، توانمند و سالم باشید. در این مسیر گزینههای مختلفی پیش روی شما است. با در نظر گرفتن عوارض ترک اعتیاد در سن بالا، توصیه میشود مسیر درمان و بهبودی را تنها طی نکنید و در این راه از یک مشاور اعتیاد کمک بگیرید.